آشنایی با امواج مغزی

هرگاه که فکر، حرکت یا حس می‌کنیم یا چیزی را به خاطر می‌آوریم، نورون‌های ما کار می‌کنند. این کار را پیام‌های الکتریکی کوچکی انجام می‌دهند که با سرعتی برابر ۱۵۶ کیلومتر در ساعت از نورونی به نورون دیگر حرکت می‌کنند. این پیام‌های با انرژی الکتریکی متفاوت از طریق یون‌های روی غشای هر نورون تولید می‌شوند.

هر سلول عصبی دارای ولتاژی است که با شناور شدن یون‌ها درون یا بیرون سلول تغییر می‌کند. این تغییر با تحریکی از جانب یک سلول دیگر شروع می‌شود و هنگامی‌که ولتاژ یک نورون به حد خاصی رسید، آن سلول نیز پیام الکتریکی دیگری را ارسال می‌کند و فرایند تکرار می‌شود.

هنگامی‌که تعدادی از نورون‌ها هم‌زمان پیام‌های الکتریکی ارسال می‌کنند، تغییراتی به‌صورت موجی رخ می‌دهد، به این صورت که گروهی از نورون‌ها همگی هم‌زمان تحریک، خاموش و بار دیگر تحریک می‌شوند.

امواج مغزی بر اساس فرکانس یا بسامد به چند نوع تقسیم‌بندی می‌شوند که برای هرکدام یک نام قراردادی مشخص شده است.

 هر یک از امواج مغزی مسئول کنترل و اثرگذاری بر بخشی از عملکردهای ذهنی، هیجانی و رفتاری انسان هستند.

انواع امواج مغزی

موج دلتا: این موج دارای کمترین محدوده فرکانس در مقایسه با سایر امواج مغزی است. به‌طورکلی موج دلتا در وضعیت خواب و ناهشیاری بیشتر مشاهده می‌شود. موج دلتا در نوزادان زیر شش ماه موج غالب است و انتظار می‌رود در شرایط طبیعی با افزایش سن از دامنه این موج کاسته شود.

موج تتا: موج تتا در خلاقیت و درک شهودی و حسی، تمرکز درونی و حافظه نقش مهمی دارد. در افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی- کم‌توجهی، افزایش غیرطبیعی دامنه موج تتا منجر به زمان واکنش کند و ناتوانی در یادگیری می‌شود.

موج آلفا: موج آلفا در شرایط هشیاری، آرامش درونی، آمادگی ذهنی، اندیشیدن عمیق و در حالت بسته بودن چشم‌ها دیده می‌شود. افراد مبتلا به اختلال بیش فعالی- کم‌توجهی، اختلالات یادگیری، افسردگی، آسیب‌های مغزی خاص و در صورت مصرف مواد روان‌گردان و الکل، موج آلفای قطعه پیشانی مغز دامنه بزرگ‌تری دارد ولی در افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی و بی‌خوابی، موج آلفا در قسمت پس‌سری افزایش دامنه دارد.

موج بتا: این موج در فرایند توجه و تمرکز، حافظه، تفکر، حفظ توجه و حل مسئله تأثیر زیادی دارد. افزایش دامنه بتا در اختلالات اضطرابی، وسواس، اختلالات خواب و دندان‌قروچه دیده می‌شود.

موج بتای بالا: افزایش دامنه این موج در حالت‌های گوش‌به‌زنگ بودن شدید، اندیشناکی مداوم، پردازش شناختی سریع، زودرنجی و وسواس دیده می‌شود.

موج گاما: موج گاما بیشترین فرکانس را در مقایسه با سایر امواج مغزی دارد و افزایش دامنه آن جهت فرایند یادگیری در ارتباط با مسائل پیچیده و چندوجهی ضرورت دارد.

زیبا مغربی